A possible monument
Een grote oude fabriekshal. Hoog. Leeg. Op een segment na, waar relatief badend in licht een opstelling is gemaakt van oude kasten en gebruikte materialen waarboven een aantal lichtgroene draadachtige gestalten dansen. Alles is oud. Draagt sporen van eerder gebruik, behalve die draadachtige groene gestalten.
Ik vraag of er een bepaalde richting is, een aanbevolen volgorde. Die is er niet. Het is juist de bedoeling dat ik er helemaal vrij in rond loop. Mijn blik en mijn voeten bewegen in een eerste verkenningstocht. Alles staat in duidelijk afgebakende losstaande groepjes in een soort blokken opgesteld. Je kunt overal tussendoor. Er is van alles te zien hoog laag links rechts. Maar kijken is maar een van de zintuigen die ik inzet, merk ik.
Ik ben minstens net zo veel aan het luisteren. En dat is opmerkelijk want er is geen geluid te horen. Maar ondergronds ergens hoor ik, terwijl het in werkelijkheid volkomen stil is, een onhoorbaar gezoem van activiteit waar dit alles de weerslag van is. Geen idee hoe ik daar bij kom.
En ik heb een onmiddellijke associatie. Het brein. Dit zou het brein kunnen zijn wat ik hier beleef. Als levend organisme. Het brein dat van alle kanten van alles binnen krijgt en verwerkt waarbij alles wat er ooit was mee doet in het spel. Maar niet koortsachtig, eerder als een soort gezoem. Iets wat in ieder van ons continu doorgaat, ook als die mens er zelf bewust helemaal niet mee bezig is.
De groene dansende vormen zouden dan output zijn, en ik zie ook allerlei residu die neergeslagen is om me heen. En ook een soort uitscheiding, wat overblijft als al het bruikbare er uit is gehaald.
Er is veel herinnering hier. De plek zelf. De voorwerpen die hier actief gebruikt zijn ooit toen de drukkerij nog in bedrijf was. De kunstenaar heeft ze gevonden en opgesteld. Het is rijk aan zorgvuldig aangebrachte details waar werelden in te ontdekken zijn. Terwijl het totaalbeeld egaliseert, dempt. Stof. En ergens goud. Een rest van een van de performances die de kunstenaar hier heeft uitgevoerd als wezenlijk deel van het kunstwerk.
Want het was niet alleen de dingen. Er waren ook drie performers die daarbinnen iets deden wat het nog een nieuwe betekenislaag gaf. Maar daar ben ik niet bij geweest. Toen wist ik nog niet dat dit er was.
En toen ineens, terwijl we over dit alles stonden te praten, zag ik het helemaal anders. Ineens moest ik ontzettend lachen omdat het ook een soort meubelwinkel was. Ideeën voor uw inrichting. Met knipoog en verrassende assessoires.
En pas op het allerlaatst viel mijn blik op het plafond en de muren van de hal waarin we stonden. Daar is veel intact gebleven: buizen, rails. Daar op plafond en muren, is het industriële vernuft nog te zien. Het welft zich over de installatie heen.
Maar de paadjes van de kunstenaar zijn heel anders dan zo’n buizenstelsel. Ze zijn open. Wat daar uitkomt, is telkens anders. Elk onderdeel is precies daar geplaatst waar het moet zijn, maar het zou ook met het grootste gemak ergens anders kunnen staan. Heel precies en helemaal open tegelijkertijd. Zeer zorgvuldig en totaal toevallig. A possible monument.
Het is polair tegengesteld aan een industrieel proces. Het is een contrapunt.
Met dank aan Ronald de Ceuster die tijd vrij wilde maken zodat ik zijn installatie kon komen zien in zijn temporary studio Roto Smeets te Deventer. Ik was daar op 14 juni 2022, en schreef meteen aansluitend dit stukje.